Μαλακό εξώφυλλο

Δωρεά από Γ.Παπαγεωργίου - Απ.Ηλιάδη

Ο Γκουστλ -υποκοριστικό του Άουγκουστ στο αυστριακό γλωσσικό ιδίωμα- είναι ένας νέος από μικροαστική οικογένεια με περιορισμένα οικονομικά. Δεν έχει ιδιαίτερα προσόντα εκτός από την εμφάνισή του. Ο Γκουστλ ξέρει πόσο ιχνές είναι οι προοπτικές του για οποιαδήποτε σταδιοδρομία και στρέφεται στη στρατιωτική καριέρα. Στις αρχές του αιώνα ο στρατός ήταν μια ανώνυδη διέξοδος, όπου σημασία είχαν η τήρηση ενός συγκεκριμένου κώδικα τιμής, το κατάλληλο παράστημα και η εξιδανίκευση ορισμένων αξιών που η επιπόλαιη χρήση τους συχνά κατέληγε να διατηρεί μόνο το λεκτικό τους κέλυφος. Ο Γκουστλ, χαρακτηριστική περίπτωση αυτού του συστήματος, είναι πλέον εξεσφαλισμένος.[...]
[...]Αυτή η νουβέλα, γραμμένη στα 1900, είναι μια καυστική σάτιρα για τον κώδικα τιμής των αξιωματικών της Αυτορατορικής και Βασιλικής Μοναρχίας τον οποίο ο Σνίτσλερ χαρακτήρισε "αφελή υποκρισία". Η δημοσιεύση του έργου στοίχισε στο συγγραφέα την καθαίρεσή του από το αξίωμα του στρατιωτικού γιατρού.
[...]Η δεσποινίς Έλζε, δεκαεννέα ετών, κόρη γνωστού δικηγόρου της Βιέννης, βρίσκεται σε διακοπές σε ένα κοσμικό θέρετρο στους ιταλικούς Δολομίτες, όταν πληροφορείται πως η οικογένειά της απείλειται από έναν ανεπανόρθωτο εξευτελισμό που θα σημάνει και τον δικό της κοινωνικό αφανισμό. Η Έλζε ίσως έχει τον τρόπο να εμποδίσει την καταστροφή. Η ομορφιά της, η μόρφωση του κοριτσιού καλής οικογενείας, η φιλαρέσκεια, η φαντασία και η ευστροφία της πιθανόν να τη βοηθήσουν στην πρώτη αναμέτρηση της με την πραγματικότητα. Μια σειρά εξωτερικών ερεθισμάτων που διαθλώνται μέσα στον ψυχισμό της Έλζε για να αποκτήσουν διαφορετική διάσταση είναι η πραγματικότητα που φτάνει στον αναγνώστη πότε κυνικά, πότε με τη μορφή παραληρήματος, και θυμίζει πρακτικά ψυχανάλυσης.
Κοινό σημείο στις δύο νουβέλες είναι το εβραϊκό πρόβλημα, που τίθεται με δύο διαφορετικούς τρόπους. Ο Γκουστλ το αντιμετωπίζει βάναυσα, με την υπεροψία που του επιτρέπει το αξίωμά του. Στην Έλζε παρουσιάζεται διακριτικά, σαν αμυδρό σύμπλεγμα κατωτερότητας -η ίδια είναι εβραϊκής καταγωγής- που της προκαλεί αμηχανία και ανασφάλεια μέσα στη δοκιμασία της.[...]