Μαλακό εξώφυλλο

Δωρεά από Δημήτρη Ξανθούλη

Το 1948 ο Ιρφάν Οργκά συγγράφει στο Λονδίνο την εκπληκτική ιστορία της οικογενείας του με τρυφερότητα και συγκίνηση, νοσταλγία και χιούμορ, προσφέροντας ακόμα και σήμερα μια αφήγηση με απόηχους τόσο κοντινούς και γνώριμους σ εμάς.

Ο Ιρφάν Οργκά, γεννημένος στην Ισταμπούλ την εποχή των τελευταίων σουλτάνων, έγραψε το 1948 στο Λονδίνο την ιστορία της οικογένειάς του. Η μητέρα του παντρεύτηκε σε ηλικία 13 ετών και ζούσε σε απόλυτη απομόνωση ενώ η γιαγιά του ήταν μια εκκεντρική αυταρχική γυναίκα που ήταν αποφασισμένη να διατηρήσει πάση θυσία τις συνήθειές της, κάτι που δεν είναι δυνατόν μετά τον πόλεμο του 1914, όταν αλλάζουν τα δεδομένα. Έτσι η εύπορη οικογένεια υποχρεώνεται να προσαρμοστεί σε συνθήκες φτώχειας.






Το αυτοβιογραφικό αυτό μυθιστόρημα του Ιρφάν Οργκά πρωτοδημοσιεύτηκε στην Αγγλία, το 1950, με τον τίτλο Το πορτρέτο μιας τουρκικής οικογένειας. Κι ενώ δίνει πράγματι το πορτρέτο της εκπληκτικής οικογένειας του συγγραφέα, έρχεται σήμερα στα χέρια μας στην Ελλάδα με έναν τίτλο που καθρεφτίζει ακριβώς το περιεχόμενό του, αφού είναι μάλλον η Τουρκία και οι γείτονές μας κάτοικοί της που σκιαγραφούνται στις σελίδες του, καθώς βιώνουν το πέρασμα από την «ανατολίτικη» εποχή των σουλτάνων στη «δυτική» μεταπολεμική εποχή της φτώχειας και των έντονων συγκινήσεων.



Ποιος είναι όμως ο Ιρφάν Οργκά, όπως μας αποκαλύπτεται μέσα από το πρίσμα της Ακτής του Βοσπόρου; Μαθαίνουμε ότι είναι ο πρωτότοκος γιος μιας εύπορης οικογένειας από την Ισταμπούλ, που γεννήθηκε στην παλιά Τουρκία των τελευταίων σουλτάνων. Η μητέρα του, μια καλλονή, παντρεύτηκε όταν ήταν 13 χρόνων, ζώντας στη συνέχεια σε απόλυτη απομόνωση, όπως άρμοζε στην τάξη της. Η γιαγιά του ήταν μια αυταρχική και εκκεντρική γυναίκα, αποφασισμένη να διατηρήσει με κάθε τρόπο τις συνήθειές της. Τα πάντα όμως ανατρέπονται στην οικογένεια αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα με τον πόλεμο του 1914, που σηματοδότησε την αρχή της μεταμόρφωσης ενός λαού και μιας χώρας και την αναγκαστική προσαρμογή σε μια νέα εποχή.



Αρνητής πάντως αυτής της νέας εποχής, ο Ιρφάν Οργκά, παρέμεινε πάντα, μέχρι και το θάνατό του το 1970, ένας ανατολίτης συγγραφέας, όπως μας αποκαλύπτει ο γιος του στο επίμετρο του βιβλίου, το οποίο γράφτηκε στο Λονδίνο το 1948. Οι συγκινητικές, νοσταλγικές, συχνά αστείες αφηγήσεις του, είναι εμπλουτισμένες με παραδόσεις, συμπεριφορές και πληροφορίες για τον γειτονικό λαό, χρήσιμες για την καλύτερη κατανόηση των ιστορικών και πολιτικών συγκυριών που έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων, πλην όμως άγνωστες μέχρι τώρα σ εμάς.



Στα τριάντα κεφάλαια του βιβλίου παρελαύνουν ισάριθμα γεγονότα-σταθμοί από τη ζωή του συγγραφέα, όλα παρουσιασμένα με γλαφυρότητα και συγκινητική ζωντάνια. Μέσα από αυτά, ο αναγνώστης αντλεί ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα ήθη, τις συνήθειες, την καθημερινότητα και τον ψυχισμό του τουρκικού λαού της εποχής.



Η αφήγηση, πλούσια σε εικόνες, καταγράφει καταστάσεις φτώχειας, πόνου, πολέμου, αλλά και συγκίνησης, έρωτα και ξεγνοιασιάς. Ιστορίες προσωπικές και ταυτόχρονα βαθιά κοινωνικές, σε ένα απολαυστικό βιβλίο με φόντο την ακτή του Βοσπόρου.