Μαλακό εξώφυλλο

Δωρεά από Α.Παρασκευοπούλου

Πριν φτάσουν στον Σαγγάριο, κατέλαβαν, με αρκετή αντίσταση, το Εσκή Σεχήρ. Πολλά παλικάρια πέσανε εκεί. Παρ’ ολίγο να συλλάβει η ομάδα του Πιλαφά τον Κεμάλ. Ήταν κρυμμένος σ’ ένα βαγόνι. Ώσπου να τον πάρουν χαμπάρι, πρόφτασαν και τον φευγάτισαν οι δικοί του. Στο Εσκή Σεχήρ ήρθε ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Έδωσε τον Μεγαλόσταυρο. Παρασημοφόρησε τις σημαίες. Μοίρασε παντού παράσημα. Απ’ το Εσκή Σεχήρ ξεκίνησαν για την Άγκυρα. Καθώς προχωρούν, τους κυριεύει η απελπισία.

«Που πάνε; Τι ζητάνε εδώ στα βάθη της Μικρασίας; Μέρη άγονα. Αφιλόξενα. Που η ομορφιά κ’ η ευφορία των παραλίων; Πώς βρέθηκαν απ’ τη Γη της Επαγγελίας σε τούτον τον ξερότοπο; Ούτε νερό, ούτε πράσινο. Και παντού Τουρκιά. Τουρκιά πρωτόγονη, αμόρφωτη, φανατισμένη. Οι δυσκολίες όλο και μεγάλωναν. Φτάσανε στον Γόρδιο Δεσμό του Μεγάλου Αλέξανδρου. Στρατοπέδευσαν στο Καλέ Γκρότο, τρεις ώρες όξω απ’ την Άγκυρα. Εκεί κορυφώθηκε το δράμα. Πολεμούν σκληρά, λεονταρίσια. Πολεμούν χωρίς όπλα, χωρίς πολεμοφόδια, χωρίς τρόφιμα. Πολεμούν κάτω από συνθήκες αφόρητες. Κάνουν έκκληση στους συμμάχους. Ζητούν βοήθεια. Εκείνοι στέλνουν όπλα στους Τούρκους. Ρέγγες στους Έλληνες. Λύσσαξαν στη ρέγγα. Τα όπλα που διέθεταν λιγοστά και παμπάλαια. Σκουριασμένα, σχεδόν άχρηστα. Οι Τούρκοι με σύγχρονο οπλισμό. Άφθονα τρόφιμα. Σε προνομιούχες θέσεις. Ασύγκριτα περισσότεροι. Τους χτυπούν από παντού. Ο αγώνας άνισος. Κι όμως οι Έλληνες πολεμάνε! Πολεμάνε με το κορμί, με την ψυχή, με την καρδιά. Πολεμάνε απεγνωσμένα, χωρίς πια ελπίδα … Κι άρχισε η αγανάκτηση, το παράπονο, η διαμαρτυρία. Βρίζανε τον αίτιο: «φταίει ο Βενιζέλος. Αυτός έκανε την αρχή». «Όχι, φταίει που έχασε ο Βενιζέλος. Τώρα θα είχαμε τη Θράκη, την Πόλη, τη Σμύρνη, τα παράλια». «Φταίει ο βασιλιάς που μας έστειλε εδώ, στου διαβόλου τη μάνα». «Άλλοι αρχίσανε τον χορό. Αυτός έπρεπε να συνεχίσει». «Φταίνε οι σύμμαχοι. Αυτοί φταίνε. Ξεσηκώνουν τους λαούς. Μοιράζουν υποσχέσεις και τελικά πάνε με όποιον τους συμφέρει». «Για όλα τα δεινά μας φταίνε οι σύμμαχοι.» «Μας κορόιδεψαν οι σύμμαχοι. Μας πρόδωσαν. Έπρεπε να μπορούσαμε να στηριχτούμε στις δικές μας δυνάμεις. Να δούνε τι θα πει Έλληνας …» «Φταίει η διχόνοια κ’ η φαγομάρα μας». «Φταίει το παλάτι με τη Γερμανίδα». Φταίει τούτο, φταίει τ’ άλλο.